Nasıl Yeni Bir Alışkanlık Edinirim?

Yeni bir şeye başlamak veya yeni bir alışkanlık edinmek zordur. Spor salonuna gitmek, bir müzik aleti öğrenmek ya da daha fazla kitap okumak olsun, bu alışkanlığı yaratmak için çok uğraşırız ama sürekli erteleriz. Ama bir hile var. Biri yakın zamanda, diğeri birkaç yıl öncesinden iki kişisel örneği paylaşayım.

Aslında bir şeyin alışkanlık haline gelmesi istikrarla ilgili. Bir şeyi sürekli yapıyorsanız, bir süre sonra bu alışkanlık haline gelecektir. Ama asıl zorluk sürekliliği sağlamak. Fakat alışkanlıklarımız kimi zaman bizleri zor durumda bırakabiliyor. Buna en güzel örneklerden biri kurumsal hayata geçmiş eski bir anasınıfı öğretmeni ile ilgili. Artık yetişkinlerle çalışıyor olmasına rağmen eski alışkanlıkları devreye girmeye devam ediyor ve sürekli çalışma arkadaşlarına tuvalete gittikten sonra ellerini yıkayıp yıkamadıklarını soruyormuş. Tıpkı benim de bir zamanlar başıma gelen olay gibi. Şirkette atık ayrıştırma alışkanlığını kazandırmaya çalışıyorduk. Bu arada ben bir Çevre Mühendisiyim aynı zamanda. Her hafta 80 – 90 tane atık kovasına, atıkların doğru atılıp atılmadığını kontrol ediyordum. Bu, bende öyle bir alışkanlık yapmıştı ki eve giderken veya işe giderken mahallede ki veya yoldaki atık konteynırlarına da kafamı uzatıp içlerini kontrol etmeye başlamıştım. Neyse ki bu alışkanlıktan çöpleri karıştırmaya başlamadan kurtulabildim. Konuyu dağıtmayayım. Asıl konumuz alışkanlıklarımızdan kurtulmak değil “Nasıl yeni bir alışkanlık edinebiliriz?”

Bloğuma yazılarımı yazmak veya notlarımı düzenlemek için, bir türlü zaman bulamıyordum. Bütün notlarım ve fikirlerim Notion sayfamda öylece bulunuyordu. Notlarımı düzenlemek veya bloğuma yazmak, nedense bir türlü önceliklerim arasına girmiyordu. Bir gün aklıma bir fikir geldi. İşyerinde öğlenleri 1 saatlik öğlen tatilim vardı. Pandemi nedeniyle artık yemekhaneye gitmiyor ve yemekler masamıza geliyor. Yemeğimi yemem 10 dakikamı alıyor ve her gün geriye 50 dakikam kalıyordu. Bluetooth kulaklığımı takıyorum ve tüm notlarımı özgürce düzenliyorum. Hatta artık Youtube videolarımın metinleri dahi kurgular hale geldim.

James Clear, Atomik Alışkanlıklar kitabında bunu Alışkanlığı İstifleme olarak adlandırıyor. Temel fikir, halihazırda yaptığınız bir alışkanlığı belirlemek ve ardından yeni şeyi hemen ardından yapmaktır. İşe yarıyor çünkü beyninizin zaten yapmak için bağlı olduğu bir alışkanlığı üstleniyorsunuz.

İşte başka bir örnek. Ve bu, yazılarımı ve notlarımı düzenlemekten daha çok hayati öneme sahip. Uzun bir süre sabahları erken uyanma; kitap okuma ve günlük yazma alışkanlığı kazanmaya çalıştım ama olmadı. Uyandıktan sonra hep işe giderdim. Çünkü hep son anda uyanırdım.

Bir gece uyumadan önce, sabah olunca okuyacağım kitabımı, notlarımı yazacağım defterimi ve kalemlerimi masama hazırladım. Hazırladım derken; kitabımın kaçıncı sayfasında kaldıysam o sayfa açık olacak şekilde, kalemim her an not alabilecekmiş gibi not defterimin üzerinde bıraktım. Yani gece eve hırsız girse, “Aman Allahım, burada az önce biri kitap okuyormuş. Hemen buradan defolup gitmeliyim” der, o derece yani. Böylece sabahları saatimin alarmı başladığında aklıma hemen masam geliyor. Böylece erkenden uyanmak ve yatağımdan kalkmak daha kolay hale geldi.

Yeni şeyi, zaten yaptığınız başka bir alışkanlıktan hemen sonra yapın.

James Clear

Birkaç ipucu:

‍

Gerçekten küçük başlayın.

Yazılarımı düzenlemeye başladığımda, haftada sadece bir yazı yazabiliyorken, yavaş yavaş beşe çıkardım. Her hafta birkaç tane yazı düzenliyorum ama hiçbir şeyi bitirmek için kendime baskı yapmıyorum.

Alışkanlığınıza başlamayı kolaylaştırın.

Dediğim gibi gece uyumadan önce, sabah okuyacağım kitabımı, not defterimi kalemlerimi hazırlıyorum. Sabah uyandığımda neyi okusam, ne yapsam konusunu düşünmekten kurtuluyorum. Yapacağım tek şey o koca kıçımı kaldırıp masamın önündeki sandalyeye koymak. Hatta kimi geceler uyumadan önce kitabımdan bir kaç sayfayı okuyorum ve sabah kaldığım yerin sonrasını merak ederek uyanıyorum.

Unutmayın alışkanlık istifleme ile çalışır. Yaptığınız her ne ise ödülünü hızlı alabileceğiniz bir şey olsun. Yani bir alışkanlık eğer sizde yer edecekse size ufak da olsa bir şekilde “başardım” tatmini vermeli.

Doğru küçük davranışı seçer ve doğru sıralarsanız, o davranışı geliştirmek için kendinizi motive etmenize gerek kalmaz. İyi bir yere ekilen iyi bir tohum gibi doğal olarak büyüyecektir.”

BJ Fogg